Dọn rác văn hóa trên không gian mạng

Xu hướng làm nội dung độc hại

Có thể nói, sau những trào lưu phản cảm đang tràn lan trên YouTube như giang hồ online, nấu cháo gà bằng lông, thả dao từ trên cao… thì mới đây, Tiktok lại nổi lên với trang Tiktoker câu view. sản phẩm độc hại, không mang lại giá trị gì cho cộng đồng.

Trước đó không lâu, hàng loạt nội dung phản cảm bị cộng đồng mạng phản ứng gay gắt như: Tự do nhảy múa ở khu vực sân đỗ; thản nhiên ngồi trên băng chuyền hành lý ở sân bay; phát ngôn gây sốc… để “câu view” tạo trào lưu phản cảm.

Thời gian gần đây, xuất hiện thêm những clip mang tính miệt thị, trong đó một Tiktoker làm từ thiện nhưng lại dùng nhiều lời lẽ vô văn hóa để nói về một cụ già nghèo khó. Trước đó, một Tiktoker khác từng dùng nhiều lời lẽ miệt thị người miền Trung khiến dư luận phẫn nộ.

So với các nền tảng xã hội như Facebook, YouTube, mỗi video clip trên nền tảng Tiktok có sức lan tỏa mạnh mẽ hơn. Bởi vì nền tảng này chủ yếu được sử dụng bởi những người trẻ tuổi.

Một công thức chung được Tiktokers sử dụng là nổi tiếng đi kèm với chiêu trò và nhận “gạch đá”, thị phi. Đáng nói, một số Tiktoker nổi lên với những video phản cảm còn được săn đón như ngôi sao trên thảm đỏ các sự kiện nghệ thuật như trình diễn thời trang, ra mắt phim.

Đã từng có một số Tiktoker lấn sân sang các cuộc thi sắc đẹp, làm diễn viên, KO… sau những ồn ào trên mạng xã hội.

Điều này tạo nên những “rác văn hóa” trôi nổi trên mạng xã hội có thể tác động đến suy nghĩ của nhiều bạn trẻ rằng: Chỉ cần chiêu trò để nổi tiếng là sẽ thành công.

Lo lắng về những người trẻ tuổi bị ảnh hưởng

Tại Việt Nam, lượng người dùng Tiktok, đặc biệt là giới trẻ ngày càng tăng cao. Với sự phát triển mạnh mẽ như vậy, trẻ em rất dễ rơi vào “ma trận” của những đoạn phim không được sàng lọc. Bất cứ ai cũng có thể tải ứng dụng Tiktok nếu có điện thoại thông minh, thậm chí dễ dàng trở thành Tiktoker với hàng trăm nghìn người theo dõi.

Lướt qua một tài khoản trên Tiktok, không khó để người dùng bắt gặp những clip nói về “chuyện người lớn”, những clip cố tình khoe những điểm nhạy cảm trên cơ thể, nhảy những điệu nhảy khêu gợi. Đặc biệt người thực hiện vẫn là các bạn trẻ đang ngồi trên ghế nhà trường.

Điều này xảy ra do nhiều bạn trẻ dưới 18 tuổi đang học hỏi từ những clip Tiktok có lượt xem phản cảm.

Một điều nguy hiểm hơn là sự phong phú của các video thử thách người chơi như: Thử thách ăn với lượng thức ăn lớn, ăn những món lạ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe hay ném đồ vật để hù dọa mọi người.

Trước “ma trận” video mà Tiktok bày ra rất dễ tiếp cận với trẻ em, thì hậu quả thực sự khôn lường. Theo báo cáo tại Việt Nam, người dùng Tiktok chủ yếu là học sinh, sinh viên từ 13-24 tuổi. Chính vì vậy, thứ rác rưởi văn hóa trên Tiktok gây ảnh hưởng nghiêm trọng đầu tiên có lẽ chính là giới trẻ, đặc biệt là trẻ vị thành niên.

Không thể phủ nhận Tiktok mang lại nhiều lợi ích như tính giải trí cao, cập nhật tin tức xã hội, xu hướng nhanh chóng. Tuy nhiên, đối với trẻ em thì cần phải xem xét lại, cần để trẻ hiểu và phân biệt được đâu là nội dung phù hợp. Đây không phải là một công việc dễ dàng đối với các bậc cha mẹ và cả Tiktok.

Lo lắng về việc lan truyền nội dung bẩn

Nhiều Tiktoker có lượt theo dõi cao, nổi tiếng sinh ra ảo tưởng, cho rằng tiếng nói của mình sẽ tác động mạnh đến xã hội. Chính vì vậy, dẫn đến hàng loạt vụ ồn ào về việc Tiktoker hạ bệ người khác thông qua các clip review nhà hàng, quán ăn…

Ngoài ra, nhiều câu chuyện gây ồn ào, tranh cãi cũng được đưa lên mạng xã hội nhằm tạo hiệu ứng tăng tương tác.

Quan trọng hơn, những Tiktoker này đang có xu hướng lấn sân sang showbiz. Điển hình, mới đây nhất là trường hợp của Lệ Bông – cô lọt vào top 10 chung cuộc Hoa khôi Thể thao Việt Nam, tạo nên tranh cãi, bởi trước đó cô từng vướng nhiều lùm xùm như tạo dáng phản cảm trong chùa, cắm điện thoại vào cửa sổ để quay cảnh máy bay cất cánh khiến Cục Hàng không phải lên tiếng cảnh cáo vì hành vi thiếu ý thức… Điều này khiến dư luận đặt câu hỏi liệu nhà sản xuất, nhà tổ chức và ban tổ chức có liên quan hay không. Bạn có đang “tận dụng” sức ảnh hưởng của loạt Tiktoker này để tạo hiệu ứng cho các cuộc thi?

Một Tiktoker khác là Thanh Tâm cũng khét tiếng với những phát ngôn gây sốc và các hoạt động PR cho game cờ bạc trá hình, ồn ào lộ clip nóng, ảnh nhạy cảm… Bất chấp scandal, thị phi, Trần Thanh Tâm vẫn đăng ký tham gia cuộc thi The Face Vietnam và lọt chung kết Hoa khôi Thể thao Việt Nam 2022. Chưa kể, Thanh Tâm còn lấn sân sang làm MC truyền hình. Gây sốc nhất là cô còn tuyên bố đại diện Việt Nam sẽ tham gia một cuộc thi sắc đẹp quốc tế sắp tới.

Trước đó, hàng loạt Tiktoker tai tiếng như Đạt Villa cũng “đổi nghề” bằng việc thử sức với âm nhạc, ra MV…

Sự “áp đảo” của Tiktokers dễ thấy nhất là ở các show truyền hình và sự kiện thảm đỏ, giới thiệu MV. Tại buổi ra mắt phim “Sát nhân không mặt” cách đây không lâu, có sự xuất hiện của hàng loạt Tiktoker, trong số đó có không ít kẻ tai tiếng không có chuyên môn về điện ảnh. Chưa kể nhiều hot Tiktoker chỉ đến check-in ở thảm đỏ rồi bỏ ghế trống ở rạp chính rất nhiều. Thậm chí, tại một sự kiện văn hóa khác, hot Tiktoker còn vô tư nhảy nhót, hò hét trên thảm đỏ khiến dàn nghệ sĩ tham dự chỉ biết lắc đầu ngán ngẩm.

Trên thực tế, vẫn không thiếu những hot Tiktoker tài năng và việc họ tham gia showbiz, theo đuổi con đường nghệ thuật rất cần sự ủng hộ của công chúng. Tuy nhiên, có vẻ như một số Tiktoker lại cho rằng nổi tiếng bằng scandal sẽ là con đường tắt trên con đường lấn sân showbiz.

Nhiều người cho rằng, nếu Tiktoker muốn lấn sâu vào các lĩnh vực xã hội nói chung và nghệ thuật nói riêng thì cũng cần được đào tạo bài bản hoặc không ngừng nâng cao năng lực trong lĩnh vực mình đang lấn sân. nhưng không thể đi lên bằng thủ đoạn.

Bởi không chỉ tạo ra “rác văn hóa” trên môi trường mạng Tiktok, có nguy cơ những Tiktoker làm nội dung bẩn đang xâm lấn sang nhiều lĩnh vực khác trên truyền hình, dễ tạo hiệu ứng tiêu cực lan rộng.

Theo tiến sĩ văn hóa Hoàng Long nhận xét: “Những người sử dụng mạng xã hội như Tiktok, YouTube… đa phần là giới trẻ, bản thân họ chưa định hướng được các giá trị văn hóa, tầm hiểu biết còn non nớt nên dựa vào tâm lý non nớt này của giới trẻ, nhiều Tiktoker đánh vào sự tò mò của họ sẽ làm những clip gây tranh cãi để thu hút nhiều người xem, sự nổi tiếng của mình để kiếm tiền.

Vì vậy, cần phải loại bỏ những nội dung bẩn, “rác văn hóa” bằng những chế tài cụ thể. Đặc biệt, cơ quan văn hóa cần có chế tài nghiêm khắc đối với các trường hợp vi phạm, để Tiktoker không lạm dụng chiêu trò, sinh ra tiêu cực gây ảnh hưởng.

Bên cạnh đó, các bậc phụ huynh cần giám sát chặt chẽ việc sử dụng ứng dụng này của con em mình và định hướng cho các em nhìn nhận những điều vui vẻ, bổ ích hơn, tạo môi trường trong lành trên không gian mạng.”